Bilgisayar İle İlgili Bİlmek İstediğiniz Herşey :

Daha Fazla Bilgi İçin Linki Tıklayınız :   Buraya Tıklayın

BİLGİSAYAR TARİHÇESİ

 

     Bilgisayar girilen ham verileri işleyip bilgiye dönüştürebilen, bunları saklayabilen ve istenildiği zaman bu verileri bize verebilen elektronik ve mekanik bir aksamdır.

     Bilgisayarlar uzun yıllardır gelişmekte ve güçlenmektedir. Bilgisayar dünyasında meydana gelen bu gelişmeler kuşaklara ayrılarak incelenebilir.

• 1. Kuşak Bilgisayarlar (1946-1956)

Bu dönemde kullanılan Bilgisayar, vakumlu tüpler kullanıyordu. Bu Bilgisayar çok büyüktüler ve çok yer işgal ediyorlardı. Bunlara örnek olarak verebileceğimiz ilk Bilgisayar 1945 yılında Pennsylvania Üniversitesinde üretilen ENIAC’dır. ENIAC 40 ton ağırlığında ve 18.000.000 vakum tüple çalışmaktaydı. ENIAC’ın başarısının ardından 1946 yılında EDVAK üretilmiştir. İlk ticari Bilgisayar olarak da 1951 yılında UNIVAC-1 üretilmiştir.

• 2. Kuşak Bilgisayarlar (1957-1963)

Vakumlu tüplerin yerini transistörler aldı. Bilgisayarların hacimleri küçüldü, maliyeti düşürüldü ve hızları yükseldi. Bu tür bilgisayarlar ilk olarak Burroughs firması tarafından Amerikan Hava Kuvvetleri için üretildi.

• 3. Kuşak Bilgisayarlar (1964-1979)

Entegre devrelerin kullanıldığı dönemdir.

• 4. Kuşak Bilgisayarlar (1980)

Mikrochipler kullanılmaya başlandı. Bugün kullandığımız bilgisayarlar 4. Kuşak Bilgisayarlardır.

Personel Computer

     IBM firması 12 Ağustos  1981 tarihinde geliştirdiği teknolojiye PC (Personel Computer) adını verdi. IBM bu bilgisayarları Apple firmasına rakip olarak ürettiği için APPLE‘den daha farklı bir mimarı izledi. İşlemci olarak INTEL’i işletim sistemi olarakda Microsoft firması ile ortak bir çalışma sonucu oluşturulan DOS’u tercih etti. IBM PC ile büyük bir başarı sağladı. IBM’in PC alanındaki başarısını farkeden diğer Bilgisayar firmalarıda pazarın çok büyük olduğunu ve büyük bir kazanç sağlayacaklarını düşünerek ev kullanıcıları için Bilgisayar üretme kararı aldılar. Fakat önlerinde bir soru vardı; Üretecekleri bilgisayarlar Apple II uyumlumu yoksa PC uyumlumu olacaktı. Yada kendileri yeni bir mimari bulup her ikisi ilede uyumsuz yeni bir Bilgisayar mı üreteceklerdi? IBM’in büyük bir firma oluşu ve pazarda IBM ile rekabet edemeyeceklerini düşünerek kendi üretecekleri bilgisayarları PC uyumlu yapma kararı aldılar. Böylece şu an kullandığmız bilgisayarlar IBM UYUMLU PC adını aldı. Bu firmalar sonuçta haklı çıktılar. Şu an pazarın en büyük payına PC sahip.

      8 Mhz (Megahertz)  hızana sahip İntel’in 8088 işlemcisi ile başlayan PC rüzgarı akıl almayacak bir hızla gelişti ve şu an 2000 Mhz’lik PentiumIV’lere kadar ulaştı. Bu arada değişen sadece Bilgisayar hızları değil işletim sistemleride oldu. Microsoft firmasına ait MS-DOS ile başlayan işletim sisteminde de büyük değişimler geçirdi. Text arabirimli olarak çıkan MS-DOS işletim sistemi zamanla evrim geçirerek yerini Windows işletim sistemine bıraktı. Şu anda mouse ile kullanabileceğimiz grafik arabirimli, görsel, eğlenceli Windows 98 işletim sistemini kullanmaktayız.

      İlk dönemler sadece iş amaçlı kullanılan bilgisayarlar daha farklı alanlarda da kullanılmaya başladı. Artık Bilgisayar bir iş aracı değil hayatın birer parçası haline geldi. İş başvurularında ilk sorulan sorulardan birisi Bilgisayar biliyor musunuz? Bu denli hayatımıza giren bilgisayarlarda, internet’inde gelişimi ile neredeyse aklımıza gelebilecek her şey yapılabilir hale geldi. Bilgisayarları işlerimizi takip etmek, evraklarımızı hazırlamak, oyun oynamak, müzik dinlemek, film, tv izlemek, haberleşmek, alışveriş için kullanabiliyoruz.

      Bilgisayarı incelerken iki grup altında incelemek doğru olur. Hardware (Donanım) ve Software (Yazılım).

Donanım (Hardware)

     Bilgisayarda bulunan elektronik ve mekanik  aygıtların tamamına verilen isimdir. PC’nin çalışabilmesi için gerekli olan parçalar aşağıda belirtilmişlerdir.

Anakart; Mainboard olarak da adlandırılır. Bir PC’de bulunan tüm donanım aygıtlarının, veriyolları aracılığı ile  birbirleri ile iletişim kurabilmesini sağlar. Bu bağlantı aygıtların anakart üzerine takılması ( PCI veya ISA yuvalara) veya bir kablo aracılığı ile bağlanması yöntemi ile yapılır.

CPU; Central Processing Unit (Merkezi İşlem Birimi) bilgisayarın beynidir. Kullanıcıdan gelen komutları yorumlar ve sonuçlar üretir. Bilgisayarda bulunan bütün elektronik aygıtlara ne yapacaklarına dair emirler verir. PC için CPU üretimi yapan 3 üretici firma vardır. INTEL, AMD, CYRIX. PC pazarında en çok rağbet gören INTEL işlemcilerdir. INTEL’in geliştirdiği son işlemciler Pentium IV serisidir. Işlemcilerin hızları Megahertz birimi ile ölçülür.  Bir işlemcinin Mehahertz’i ne kadar çok ise o oranda hızlı çalışır.

Ram; Random Access Memory (Rastgele Erişimli Bellek) Harddisklerden çok daha hızlı oldukları için kullanılırlar. Bilgisayar çalışırken kullanılan verilerin geçiçi olarak saklandığı alandır. Sadece Bilgisayar açıkken verileri saklayabilir. Bilgisayar kapandığı anda üzerinde bulunan veriler silinir. Ram’e hem veri yazılabilr hem de okunabilir. Bir bilgisayardaki Ram ne kadar fazla olursa bilgisayarda o denli hızlı çalışır. Ram’ler kapasitelerine göre fiyatlandırılırlar. Ram’lerde kullanılan ölçü birimi Megabyte’dır. Şu an ortalama olarak bilgisayarlarda 128 MB Ram kullanılmaktadır.

Rom; Read Only Memory (Salt Okunur Bellek) Yapı olarak Ram’e benzer fakat üzerlerine bilgi yazılamaz. Sadece içerisinde bulunan bilgiler okunabilir. Bazı donanım aygıtları hakkında bilgi içerirler.

Harddisk; Sabit Disk veya Hdd olarakda adlandırılır. Bilgisayarda bulunan verilerin kalıcı olarak saklandığı yerdir. Bütün bilgilerimiz, oyunlarımız, programlarımız, işletim sistemimiz harddiskte saklanır. Hdd genelde “C” karakteri ile temsil edilir. Hdd’ler saklayabilecekleri veri miktarına göre fiyatlandırılırlar.

Floppy; Disket Sürücü veya Fdd olarakda adlandırılır. Manyetik disklere veri kaydedebilen ve bunların içerisindeki verileri okuyabilen aygıtlara verilen isimlerdir. Bir disketin alabileceği en fazla veri 1,44 MB’dir. Disket sürücü genelde “A” harfi ile temsil edilir.

Ekran Kartı VGA; Monitöre  yansıyacak görüntüleri aktaran ve gerekli işlemleri yapan aygıtdır.

Kasa; PC içerisinde bulunan parçaları dış etkenlere karşı muhafaza eder ve bu parçalara elektirik dağılımını gerçekleştirir.

Monitör Ekran; Bilgisayardan gelen bilgileri görmemizi sağlayan bir aygıttır. Çalışma mantığı tıpkı Televizyon gibidir.

Klavye+Mouse; Bilgisayara yapmak istediklerimizi bildirmek, komutlar vermek için kullandığımız aygıtlardır.

Yazıcı; Printer olarakda geçen bu aygıt bilgisayarda hazırladığımız evrakları kağıt üzerine çıkartmak için kullanılır.

Tarayıcı; Scanner kağıt üzerindeki bir yazıyı bir resmi Bilgisayar ortamına aktamak için kullanılırlar.

Çizici; Plotter mimari çizimlerde ve folyo kesimlerinde kullanılan bir aygıttır.

Yazılım (Software)

     Bilgisayarı kullanabilmemiz ve istediğimiz işlemleri yapabilmemiz için geliştirilen programlara verilen isimdir. Yazılımı kendi arasında İşletim Sistemleri ve Uygulamalar olarak iki farklı grupta inceleyebiliriz.

İşletim Sistemleri; Donanım ve kullanıcı arasındaki haberleşmeyi sağlayan bir programdır. Tam olarak görevi ise şu maddeler ile açıklayabiliriz;

-PC donanımını kullanıcının  kullanabilmesini sağlar, örneğin TV Kartı ile TV izlemek, modem aracılığı ile internete bağlanmak, ses kartı aracılığı ile müzik dinlemek vs.

-Uygulamaları kullanmamızı sağlar. Farklı konularda çalışmak için geliştirilen uygulamaları çalıştırabilmemizi ve kullanmamızı sağlar. Örneğin MS Word, MS Excel, İnternet Explorer, vs.

-Dosya Yönetimini sağlar. Dosyaları istediğimiz şekilde adlandırmamızı, gruplamamızı, silmemizi, kopyalayabilmemizi, tşıyabilmemizi sağlar.

-Bellek yönetimi sağlar.

Uygulamalar; Belirli işleri yapabilmesi amacı ile hazırlanan, çalışmak için bir işletim sistemine ihtiyaç duyan programlardır. Örneğin MS Word kelime işlemci programı, MS Excel Hesap Tablosu programı vb. 
 

 

BİLGİSAYARI KULLANMAK

     Bilgisayarı kullanabilmek için önce açmamız gerekiyor. Açma işlemini gerçekleştirmek için kasa üzerinde bulunan Power Düğmesine (Genelde büyük belirgin bir düğmedir) basılır. Bu işlemden sonra Bilgisayar açılır ve devreye Bios (Anakart üzerinde bulunan bir entegre. Görevi sistem tarihi ve saatini ve donanım hakkında bilgileri saklamak ve kontrol etmek) girer. Sisteme bağlı aygıtları test eder. Bu işlem bittikten sonra işletim sistemi yüklenir ve karşımıza işletim sistemi ekranı gelir. Bu aşamadan sonra yapılması gereken işleri mouse ve klavye kullanarak sisteme biz bildiririz.

Mouse Kullanmak

     Windows açıldığında ekranın ortasında bir ok işareti bulunur. Bu işaret mouse’umuzu temsil eder. Mouse’u sağ elimiz ile tutarak sağa, sola, aşağı, yukarı hareket ettirmek sureti ile ekrandaki işaretçiyi oynatabiliriz. Bu şekilde işaretçiyi istediğimiz yere götürebiliriz. Mouse’u kullanırken üzerinde bulunan tuşlarına tıklarız. Üç tip tıklama türü vardır;

Tıklama; Herhangi bir nesneyi seçili hale getirmek veya bir menüyü açmak için kullanılır. Örneğin işaretçiyi masaüstünde bulunan Bilgisayarım simgesinin üzerine getirip bir kez sol düğmeye tıklayalım. Bilgisayarım simgesi seçili hale gelir. İşaretçiyi Başlat Menüsünün üzerine götürüp bir kez tıklayalım. Başlat Menüsü açılır.

Çift Tıklama; Herhangi bir nesnenin üzerinde mouse’un sol düğmesine iki kez hızlı bir şekilde tıklama işlemine verilen isimdir. Çift tıklama olayı genelde programları çalıştırmak için kullanılır. Örneğin mouse’umuzu masaüstünde bulunan Bilgisayarım simgesinin üzerine getirip cift tıklarsak bilgisayarım penceresi açılır.

Sağ Tıklama; Herhangi bir nesnenin üzerinde mouse’un sağ düğmesine tıklanma işlemine denir. Bu işlem sağ tıklanan nesne üzerinde yapabileceğimiz işlemleri bir menü içerisinde bize getirir. Örneğin mouse’umuz ile masaüstünde boş bir alana sağ tıklayarak bir kısayol menüsüne ulaşabiliriz. Bu menüdeki seçenekler ile masaüstü ayarlarında değişiklikler yapabiliriz.

Klavye Kullanmak

     Bilgisayara yapacağımız işlemleri bildirirken, veri girerken en fazla kullandığımız araçtır. Klavyeler harf dizilimlerine göre ikiye ayrılırlar. Q ve F Klavye; F Klavye Türk diline daha uygun olmasına rağmen Q Klavye çok daha fazla yaygındır. Genel kullanımı ve bazı tuşlarıın özellikleri aşağıdaki gibidir.

Esc; Escape olarak adlandırılır ve birçok uygulamada iptal etmek vazgeçmek anlamında kullanılır.

Enter; Giriş tuşu olarakda adlandırılır. Onay verme, kabul etme amaçlı kullanılır. Kelime işlemcilerde satır açmak için kullanılır.

Tab; Komut buttonları  arasında geçiş yapar. Kelime işlemcilerde 1,25 cm.boşluk bırakır.

CapsLock; Büyük veya küçük harf yazmayı sağlar. Bu tuşa basıldığında klavyenin sağ üst köşesinde bulunan CapsLock ışığı yanar veya söner.

Shift; Tek başına bir fonksiyonu yoktur. Beraberinde bir tuşa basılırsa büyük harf yazmasını sağlar. Üst karakterleri yazmak içinde kullanılır.

Alt; Menülerde altı çizgili harf ile beraber basıldığında menüler açar.

Alt Gr; Tuşların sağ  alt taraflarında bulunan karakterleri yazmamızı sağlar.

Ctrl; Control tuşuda diğer tuşlarla birlikte kullanılır. En çok kısayol tuşu olarak kullanılır. Örneğin Microsoft neredeyse bütün programlarında Kaydet seçeneği için Ctrl+S tuşlarını tanımlamıştır.

Backspace; İmlecin sol tarafından bir karakter siler.

End; İmleci satırın sonuna götürür.

Home; İmleci satırın başına götürür.

Yön Tuşları; İmleci aşağı-yukarı, sağa-sola taşımamızı sağlar.

Page Down; İmleci bir ekran aşağı indirir.

Page Up; İmleci bir ekran yukarı taşır.

Delete; Silmek için kullanılır. İmlecin sağındaki karakterleri siler.

 

MS-dos işletim sistemi

 

     Microsoft Disk Operating System’in kısaltmasıdır. 1981’de IBM firmasının PC’yi üretmesi ile kullanılmaya başlanan işletim sistemdir. MS-DOS  bellekte az yer kaplaması, düşük bir donanıma gereksinim duyması gibi avantajları olmasına rağmen çok kullanıcılı sistemlere uygun olmayışı grafik arabiriminin olmayışı gibi dezavantajlarıda vardır.

     MS-Dos işletim sistemin açılış yapabilmesi için, sistem dosyaları adını verdiğimiz şu dosyaların olması gerekir.

• IO.SYS
• MS-DOS.SYS
• COMMAND.COM

 

     Bu dosyalar dışında iki tanede konfigrasyon dosyası bulunur. Bu dosyalar aracılığı ile bilgisayar kullanıcının isteğine göre açılmış olur. Klavye ayarları  yapılır donanıma ait dosyalar yüklenir. 

• AUTOEXEC.BAT
• CONFİG.SYS

MS-Dos Tanımları

Sürücü

      İçlerinde bilgilerimizi sakladığımız fiziksel ortamlardır. Örneğin Disket Sürücü, Harddisk, CD-ROM vb. ortamlardır. Sürücüler ingiliz alfabesinde bulunan harfler ile temsil edilirler.

1. Disket Sürücü  A:

2. Disket Sürücü  B:

1. Harddisk  C:

2. Harddisk  D:

CD-Rom  E:

Dizin

      İçlerinde dosyaları barındıran ve dosyaları gruplandırma amacı ile kullanılan ortamlardır

Dosya

      Bilgilerimizin saklandığı nesnelere verilen isimlerdir. Dosyalara isim verirken aşağıdaki kurallara uymamız gerekir.

• Dosya adı en fazla 8 karakter olabilir.
• Dosya adı içerisinde (“ * ; + = / ? < > [ ] ) gibi özel karakterler olamaz.
• Dosya adı içerisinde boşluk karakteri kullanılamaz.
• Dosya adları A-Z arasındaki ingiliz alfabesinden, 0-9 arası rakamlardan ve nokta karakterinden oluşabilir.
• MS-Dos için özel anlam taşıyan isimler dosya adı olarak kullanılamaz. Örneğin ; Com1, Com2, Lpt1, Prn, Null, Aux vb.
• Dosya uzantısı 3 harften oluşmalıdır. Dosya adı ve uzantı arasında nokta olmalıdır.

 

 

İç Komutlar

      Bu komutlar doğrudan command.com dosyası aracılığı ile kullanılabilen komutlardır.

Dır

      İçinde bulunduğu sürücü veya dizindeki dosya ve dizileri listeler. Tek başına kullanılabileceği gibi parameterede alabilir.

Dır /P    Dosya ve dizinleri sayfa sayfa listeler

Dır /W    Dosya ve dizinleri ekranda 5’li sütun halinde listeler

Dır /S    Dosya ve dizinleri altdizinlerle beraber listeler

Dır SürücüDizin Adı  Paramtre olarak verilen sürücü veya dizini listeler

      Dır C:   C sürücüsünü listeler

      Dır C:Windows  C sürücüsünde bulunan Windows dizinini listeler  

      Dır C:Windows /S C sürücüsünde bulunan Windows dizinini alt klasörlerle beraber listeler

Dır Dosya Adı   Paramtre olarak verilen dosyayı arar ve listeler

      Dır C:ugur.txt  C sürücüsünde ugur.txt adlı dosyayı arar ve bulursa listeler

      Dır C:*.exe  C sürücüsünde bulunan bütün exe uzantılı dosyaları arar ve listeler  Dır C:*.exe /S  C sürücüsünde alt klasörlerle beraber bulunan bütün exe uzantılı dosyaları arar ve listeler 

Dır /AD    Sadece dizinleri listeler

Dır /AH    Sadece gizli dosyaları listeler

Dır /AS    Sadece sistem dosyaları listeler

Dır /AR    Sadece salt okunur dosyaları listeler

Dır /AA    Sadece arşiv dosyaları listeler

Dır /ON    Dosyaları isim sırasına göre listeler

Dır /OD    Dosyaları tarih sırasına göre listeler

Dır /OS    Dosyaları boyutlarına göre listeler

Dır /OE    Dosyaları uzantılarına göre listeler

CLS

      Ekranı temizler.

MD

      Dizin oluşturur.

      MD UGUR  UGUR adında bir dizin oluşturur

RD

      İçi boş dizinleri siler.

      RD UGUR  UGUR adındaki dizini siler

CD

      Dizine girer.

      CD UGUR  UGUR adındaki dizine girer

CD..

      Bir üst dizine çıkar.

Ver

      Kullanılan işletim sistemin sürümünü verir

Date

      Sistem tarihini verir. Eğer istenirse değişiklik yapmamıza izin verir.

Time

      Sistem saatini verir. Eğer istenirse değişiklik yapmamıza izin verir.

Copy

      Dosya kopyalama işlemi yapar.

      Copy A:*.* C:  A sürücünde bulunan tüm dosyaları C sürücüsüne kopyalar

Del

      Dosya silme işlemi yapar

     Del  A:*.*   A sürücüsünde bulunan tüm dosyaları siler

     Del C:ugur.txt  C sürücüsünde bulunan ugur.txt isimli dosyayı siler

Ren

      Dosya ve dizin isimlerini değiştirir.

      Ren ugur.txt ugur.dat ugur.txt adlı dosyanın adının ugur.dat olarak değiştirir

Label

      Disket veya Harddiskin etiketini değiştirmemize izin verir.

Type

      Dosyaların içeriklerini gösterir.

      Type Autoexec.bat Autoexec.bat adlı dosyanın içeriğini gösterir.

Vol

      Disk etiketini ve seri numarısnı gösterir.

Dış Komutlar

      Disk veya Disket ortamında bulunan dosyalar sayesinde çalıştırılan komutlardır. .Bunların çalışabilmesi için kendilerine ait dosyaların disk üzerinde bulunması gerekir.

Format

      Parametre olarak verilen sürücüyü biçimlendirir. Formatlanan bir sürücüdeki tüm veriler silinir.

     Format A: A sürücüsünü formatlar

     Format A: /S A sürücüsünü sistem disketi şeklinde formatlar

     Format A: /Q A sürücüsüne hızlı format atar. Daha önceden formatşlanmamış bir sürücüye hızlı

     format atılamaz.

Sys

      Sistem dosyalarını kopyalar.

Mem

      Bellek hakkında bilgi verir.

Chkdsk

      Harddisk hakkında bilgi verir. /F parametresi ile kullanılırsa hataları onarır.

Scandisk

      Diskteki hataları denetler ve tamir eder.

Attrib

      Dosya özniteliklerini değiştirir. Aşağıdaki parametreler ile kullanılır. Bir öznitelik verilmek istenirse + kaldırılmak istenirse – işareti ile kullanılır.

R Salt okunurluk

A Arşiv

H Gizli

S Sistem

      Attrib +H –R ugur.txt ugur.txt dosyasına gizlilik özelliğini verir salt okunurluk özelliğini kaldırır.

Backup

      Yedek almak için kullanılır.

Restore

      Daha önceden alınmış yedekleri geri yüklemek için kullanılır.

Xcopy

      Kopyalama için kullanılır. Copy komutundan farkı dizinde kopyalayabilmesidir.

Move

      Dosya ve dizinleri taşımak için kullanılır.

Deltree

      Silme işlemi için kullanılır. Del komutundan farkı dizinde silebilmesidir.

Erase

      Silme işlemi için kullanılır.

Undelete

      Silinmiş dosyaları kurtarmak için kullanılır.

Diskcopy

      Disketten diskete kopyalamak için kullanılır.

Defrag

      Sabit diski düzenlemek için kullanılır. Disk üzerinde meydana gelen fragmatation adını verdiğimiz olayı düzenler.

Edit

      MS-Dos’da bulunan yazım editörüdür. 
 
 

WINDOWS 98 
 
 
  Masaüstü Masaüstü Masaüstü Masaüstü Microsoft firmasının geliştirdiği 5 Haziran 1998 tarihinde pazara sunulan grafik arabirimli işletim sistemidir. Windows 98 yüklü olan bir bilgisayar çalıştırıldığında işletim sistemi devreye girer ve bir süre sonra Windows 98 ekranı karşımıza gelir. Karşımıza gelen bu ekrana Masaüstü adını veririz. Masaüstünde bulunan simgeler bilgisayarımızda bulunan programlara hızlı bir şekilde ulaşabilmemiz için Windows tarafından oluşturulmuş  veya daha sonradan bizim oluşturduğumuz Kısayollardır.  Ekranın sol alt köşesinde bulunan Başlat düğmesinin bulunduğu gri çubuğada Görev Çubuğu adı verilir. 
 
 
 

 Programları Çalıştırmak

     Windows’da bir program çalıştırmak için bir çok yol vardır. Programları çalıştırmak için masaüstünde bulunan kısayol simgeleri kullanılabileceği gibi başlat menüsüde kullanılabilir.

1. Masaüstünde bulunan simgeyi seçili hale getirirdikten sonra klavyeden enter tuşuna basılır.
2. Masaüstünde bulunan simgeye çift tıklama yapılır.
3. Masaüstünde bulunan simgeye sağ tıklayıp gelen menüden aç komutu verilir.
4. Başlat Menüsünden çalıştırmak istenilen program kısayolunun üzerine gelip tıklanır.
5. Başlat-Çalıştır komutu verildikten sonra gelen pencereye çalıştırılmak istenen programın dosya adı yazılır.

Pencereleri Yönetmek

 

Sime Durumu

      Windows’da bütün programlar birer pencere içerisinde çalışır ve dolayısıyla bütün pencerelerin ortak özellikleri vardır. Bütün pencerelerde bir adet başlık çubuğu  bulunur. Başlık çubuklarının sağ köşelerinde 3 adet simge bulunur. Bu simgler ile pencere kapatılabilir, gizlenebilir, veya boyutu değiştirilebilir. Başlık çubuğunun sol tarafında ise bu programın adı yazılıdır, bu yazının hemen  sol tarafında bulunan küçük simge ise kontrol menüsüdür. Kontrol menüsü pencere içerisinde yapılabilecek işlemleri listeler. 

Kapatma

1. Başlık Çubuğunda bulunan kapat düğmesine basılarak
2. Kontrol Menüsüne çift tıklayarak
3. Görev çubuğunda bulunan bölmeye sağ tıklayıp, gelen menüden Kapat seçilebilir.
4. Alt F4 tuş bileşenini kullanarak.

Simge Durumu

1. Başlık Çubuğunda bulunan simge durumunda küçült düğmesine basılarak
2. Görev çubuğunda bulunan bölmeye sağ tıklayıp, gelen menüden simge durumunda küçült seçilebilir.
3. Windows tuşu ile beraber D tuşuna basılır.

Ekranı Kaplama/Önceki Boyut

1. Başlık Çubuğunda bulunan ekranı kapla düğmesine basılarak
2. Başlık çubuğuna çift tıklayarak
3. Görev çubuğunda bulunan bölmeye sağ tıklayıp, gelen menüden ekranı kapla seçilebilir.

Taşıma

1. Başlık çubuğu üzerinde iken mouse’un sol düğmesine basıp sürükleyerek

Boyutlandırma

1. Pencerenin etrafındaki çerçeve çizgileir üzerine mouse’ umuzu götürdüğümüzde işaretçi çift yönlü bir oka dönüşür. İşaretçi bu durumda iken sol düğmeye basarak mouse’u hareket ettirerek.
2. Ekranı Kapla/Önceki Boyut düğmeleri ile
3. Görev çubuğunda bulunan bölmeye sağ tıklayıp, gelen menüden Ekranı Kapla/Önceki Boyut seçilebilir.

Pencereler Arası Geçiş

1. Görev çubuğunda istediğimiz program simgesine tıklayarak
2. Alt Tab tuş bileşeni ile

Listeleme

Aktif  durumdaki programları listelemek için görev çubuğunda boş bir alana sağ tıklanır. Açılan Menüden;

1. Pencereleri Basamakla
2. Pencereleri Dikey Döşe
3. Pencereleri Yatay Döşe

Masaüstünü Özelleştirmek

 
 
 

      Windows’da Masaüstünü özelleştirnek için görüntü özellikleri adlı program kullanılır. Bu programı çalıştırmak için;

1. Masaüstüne sağ tıklanır ve gelen pencereden özellikler komutu verilir.
2. Denetim masasında bulunan görüntü adlı simgeye iki kez tıklanır.

   Bu işlemlerden sonra görüntü özellikleri adlı pencere açılır. Bu pencere içerisinde masaüstünü özelleştirebilmemiz için 6 adet sekme bulunur. Herhangi bir değişiklik yapıldıktan sonra uygula düğmesine tıklanarak yapılan değişiklik geçerli kılınır.

Artalan

Listede bulunan resimlerden birini seçerek Duvar Kağıdı olarak belirleyebiliriz.

Ekran Koruyucular

Ekran Koruyucusu açılan liste kutusundan bir ekran koruyucusunu seçerek bunu geçerli ekran koruyucumuz olarak belirleyebilirz. Bekleme adlı kutucuğa bir değer yazarak bu ekran koruyucusunun ne kadar süre sonra devreye girmesini istediğimizi belirleriz. İstersek bu ekran koruyucusuna şifre koyabilir ve şifreyi bilmeyen birinin ekran koruyucudan çıkmasını önleyebiliriz. Bunu yapabilmek içinde Parola Korumalı adlı onay kutucuğuna işaret koyduktan hemen sonra sağ tarafında bulunan değiştir adlı butona tıklayarak parolamızı belirleyebiliriz.

Görünüm

Pencerelerin başlık çubuklarının ve içeriklerinin rengini, mesaj kutularınn renklerini, Wndows’un pencerelerde ve menülerde kullandığı varsayılan renk ve yazıtiplerini değiştirebiliriz.

Etkiler

Masaüstünde bulunan Windows’un standart simgelerini değiştirebilir bunları büyütüp küçültebiliriz. Pencerelerin nasıl taşınacağını menülerin nasıl açılacağını belirleyebilirz.

Web

Windows’da bulunan simgeleri normalde çift tıklama ile çalıştırabiliyorduk. Eğer istersek Web Sayfalarında olduğu gibi bu simgeleri tek tıklama ile çalışabilir hale getirebiliriz. Klasör Seçenekleri adlı butona tıklayarak gelen pencereden Web Biçemini seçerek simgeleriz tek tıklama ile çalışabilecek hale getirebiliriz. Eğer yine eskisi gibi çift tıklama ile çalışmalarını istiyorsak yine aynı pencereye gelip Klasik Biçemi seçip tamam butonuna basarız.

Ayarlar

Ekran çözünürlüğü ve aynı anda kullanılabilecek renk sayısını ayarlayabiliriz. Bu sayede ekranın daha canlı renkler ile ve daha net görülmesini sağlayabiliriz.

Windows Programları

 

      Windows işletim sistemi ile bilgisayara kurulan ve gerçekten  işlevsel olan birkaç program vardır. Bu programlar günlük çalışma hayatında kullanılmaktadır. Bu programlar Başlat-Programlar-Donatılar menüsünde bulunurlar.

Hesap Makinesi

     Bu program Harddiskte Windows klasörü içerisinde Calc.exe adı ile bulunur ve Başlat-Programlar-Donatılar-Hesap Makinası kısayolu ile çalıştırılabilir. Normal bir hesap makinası ile yaptğımız işlerin tamamını ve bu program ile yapabilmekteyiz. Görünüm menüsünde bulunan Standart ve Bilimsel seçenekleri kullanılarak hesap makinesının işlevini artırabiliriz. 
 

Not Defteri

 Bu program Harddiskte Windows klasörü içerisinde Notepad.exe adı ile bulunur ve Başlat-Programlar-Donatılar-Not Defteri kısayolu ile çalıştırılabilir. Basit bir metin editörüdür. Bu programda yazdığımız yazılar bilgisayara txt uzantısı ile kaydedilirler. Not Defterinde hazırlanan bir dosya en fazla 64 KB. Büyüklüğünde olabilir.

      Not defterinde yapılan bir çalışmayı kaydedebilmek için Dosya-Kaydet komutu verilir. Daha önceden yapılmış bir çalışmayı açabilmek için Dosya-Aç komutu verilir. Yeni bir sayfa açmak için Dosya-Yeni Komtu verilir. Açık olan çalışmayı yazıcıdan çıkartmak için Dosya-Yazdır komutu verilir. 

 

WordPad

     Bu program Harddiskte Windows klasörü içerisinde Wordpad.exe adı ile bulunur ve Başlat-Programlar-Donatılar-WordPad kısayolu ile çalıştırılabilir. Not Defterine oranla çok daha gelişmiş bir kelime işlemcidir. WordPad’de yazdığımız yazılar bilgisayara doc uzantısı ile kaydedilirler. Not Defterinde olduğu gibi 64 KB kısıtlaması yoktur. WordPad’de yazdığımız yazıları istediğimiz şekilde biçimlendirebiliriz.  WordPad’de yazıları biçmlendirmek için Biçim-Yazıtipi komutu kullanılır. Gelen pencereden ilgili seçenekler değiştirilerek yazılarımızı biçimlendirebiliriz. WordPad programında Menü Çubuğunun hemen altında Araç Çubuğu bulunur. Araç Çubuğu menüler aracılığı ile yapılan işlemleri çok daha hızlı ve pratik bir şekilde yapabilmemiz için kullanılır. Görünüm menüsü kullanılarak araç çubuklarının gösterilip gizlenmesi sağlanabilir. WordPad’de dosya kaydetme, açma yazdırma gibi işlemler Not Defterinde olduğu Dosya menüsü içerisinden yapılır.

Paint

 
      Bu program Harddiskte Windows klasörü içerisinde Mspaint.exe adı ile bulunur ve Başlat-Programlar-Donatılar-Paint kısayolu ile çalıştırılabilir. Resim işleme programıdır. Bu programda yaptığımız resimler bilgisayara bmp uzantısı ile kaydedilirler. Paint’de resim çizebilme için Mouse imleci beyaz alan üzerine götürülür ve sol düğme basılı iken hareket ettirilir. Bu şekilde beyaz alan üzerine siyah bir çizgi  çizilir. Çizim rengini değiştirmek için aşağıda bulunan renk paletinden istenen  renk seçilebilir. Ekranın sol tarafında bulunan Araç Çubuğu kullanılarak çizim aracı değiştirilebilir. Araç Çubuğu kullanılarak çeşitli şekiller çizebiliriz. Paint’de resmi çizeceğimiz alanı büyütmek veya daraltmak için Resim-Öznitelikler, resmi silmek için Resim-Resmi Temizle menüsünü kullanırız.

 

Görev Çubuğunu Yönetmek
 

     Görev çubuğunu ekranda farklı bir noktaya alabilmek ve boyutlarını değiştirmek mümkündür.

Taşıma

Mouse’u Görev Çubuğunun üzerine götürüp ekranda sağ, sol, alt veya üst köşelere doğru sürükleyerek, Görev Çubuğunu ekranda herhangibir yere alabiliriz.

Boyutlandırma

Mouse’umuzun Görev çubuğu üzerinde çift yönlü bir oka dönüşmesini sağladıktantan sonra sol düğmeye basarak Görev çubuğunun boyutunu değiştirebiliriz.

Görev Çubuğunu Özelleştirmek

 

     Görev çubuğunu özelleştirmek için Görev Çubuğu Özellikleri pencerisini açmamız gerekir. Bu pencereyi açmak için iki farklı yol izlenebilir. Görev çubuğunda boş bir alana sağ tıklayıp özellikler seçebiliriz veya Başlat-Ayarlar-Görev Çubuğu ve Başlat Menüsü komutunu veririz. Gelen pencerede Görev Çubuğu Seçenekleri adlı sekmeye tıklarız. Bu pencerede dört farklı seçenek vardır;

Her Zaman Üstte; bu seçenek işaretliyse görev çubuğu her zaman çalışan programların üstündedir. Eğer işareti kaldırırsak pencereler tam ekran yapıldığında görev çubuğu arkada kalacaktır.

Otamatik Gizle; bu seçenek işaretliyse görev çubuğu kendi kendini gizler ve mous üzerine geldiğinde tekrar görünür olur.

Başlat Menüsünde Küçük Simgeler Göster; uu seçenek işaretliyse başlat menüsünde bulunan seçenekleri küçük simgeler ile gösterir.

Saati Göster; bu seçenek işaretliyse Görev Çubuğunun sağ tarafında sistem saati gösterilir. 

Başlat Menüsünü Özelleştirmek

Başlat Menüsünü özelleştirmek için Görev Çubuğu Özellikleri pencerisini açmamız gerekir. Bu pencereyi açmak için iki farklı yol izlenebilir. Görev çubuğunda boş bir alana sağ tıklayıp özellikler seçebiliriz veya Başlat-Ayarlar-Görev Çubuğu ve Başlat Menüsü komutunu veririz. Gelen pencerede Başlat Menüsü Programları adlı sekmeye tıklarız. Bu pencerede dört farklı seçenek vardır;

Temizle; Bu buton ile Başlat-Belgeler menüsünde bulunan en son çalıştırılan 15 adet dosya adı temizlenir.

Ekle; Bu buton ile başlat menüsüne yeni bir kısayol ekleyebiliriz.

Kaldır; Bu buton ile Başlat-Programlar menüsünde bulunan kısayolları silebiliriz. Bir kısayol silmek için kullanılabilicek  bir başka yol ise; Başlat Menüsünde açıldıktan sonra herhangi bir seçenek üzerinde iken sağ tıklayıp gelen menüden sil komutunu vermektir. Silinen kısayollar geri dönüşüm kutusuna gönderilir.

Gelişmiş; Bu buton ile Windows Gezgini içerisinde başlat menüsü kısayolları karşımıza gelir. Burada yeni program grupları (klasörler) oluşturablir, kopyalama, taşıma, silme ve yeniden adlandırma işlemleri gerçekleştirilebilir.

 

Windows Ayarları

Tarih ve Saati Değiştirmek

Bilgisayarın tarih ve saatini değiştirmek için iki farklı yol izleyebiliriz.

1. Görev çubuğunda bulunan saatin üzerine çift klik yaparak

 
 
 

2. Denetim masasi içerisinde bulunan Tarih ve Saat adlı simgeyi açarak.

Klavye Ayarları

Windows 98 de klavye ayarlarını yapabilmek için ;

1. Denetim masasi içerisinde bulunan Klavye adlı simgeyi açarak.
2. Görev Çubuğunda bulunan klavye simgesine sağ tıklayıp gelen menüden özellikleri seçerek.

 
 
 

Bu gelen pencerede klavyenin yazma hızını hangi dili kullanacağımızı hangi klavye tipini Q veya F kullanacağımızı belirtiyoruz.

Mouse Ayarları

Mouse işaretçisini, hareket hızını, çift tıklama hızını değiştirmek için Denetim Masasında bulunan Fare adlı simgeyi çalıştırılır.

Ses

 Windows’un belirli olaylar karşısında çıkartmasını istediğimiz sesleri ayarlayabilmek için Denetim Masasında bulunan Ses simgesini kullanırız. Bu pencereden Windows açılış, kapanış sesleri, pencere açılışlarında, kapanışlarında, tam ekran yapıldığında, menülerin açılışlarında, hata mesajlarında vb. olaylardaki ses düzeni ayarlanır.

Masaüstü Temaları

Windows’a biraz daha canlılık hareket getirmek için tasarlanmış eğlence amaçlı bir programdır. Masaüstü Temalarında duvar kağıdını, ekran koruyucularını, ses düzenini, fare işaretçilerini, masaüstü simgelerini değiştirebilmemiz için hazır birçok şablon bulunur. Bunlardan istediğimizi seçerek Windows’u biraz daha eğlenceli bir hale getirebiliriz. Masaüstü Temeları Denetim Masasında bulunur.

 
 
 

Program Ekle / Kaldır

      Windows’da bulunan programları özelleştirmek için kullanılır. Açmak için Denetim Masasında bulunan Program Ekle / Kaldır simgesini çalıştırmamız gerekir. Program Ekle / Kaldır ‘ı çalıştırdığımızda karşımıza gelen pencerede üç adet sekme bulunur;

Yükle / Kaldır ; Bu bölümde Windows’a daha sonradan kurulmuş olan programların bir listesi bulunur. Bu listeden istenilen program seçildikten sonra Ekle / Kaldır düğmeciğine tıklanarak o programı bilgisayarımızdan kaldırabiliriz.

Windows Kur ; Windows ile beraber gelen programlar, oyunlar, masaüstü duvar kağıtları, ekran koruyucuları, masaüstü temaları ve diger programları Windows’a tekrar kurmak yada kaldırmak için kullanılır.

Başlangıç Disketi; Herhangi bir problem karşısında bilgisayarı tekrar açabilmek için gerekli olan sistem disketini oluşturmak için kullanılır. 
 
 
 
 

Yazı Tipleri

Windows’da kullanabileceğimiz tüm yazıtiplerini görebilmemizi, yeni yazıtipleri ekleyebilmemizi ve varolanları silebilmemizi sağlayan bir araçtır. Yazıtipleri Denetim Masasında bulunur.

Yazıcılar

Windows’a yeni bir yazıcı tanıtmak varolan yazıcıları silebilmek ve değişiklik yapabilmek için yazıcılar klasörünü çalıştırmamız gerekir. Yazıcılar klasörüne ulaşabilmek için şu yolları izleyebiliriz.

1. Başlat-Ayarlar-Yazıcılar
2. Bilgisayarım-Yazıcılar
3. Denetim Masası-Yazıcılar

Dosya ve Klasör Yönetimi

Bilgisayarda bulunan tüm programlar, oyunlar, işletim sistemleri, kendi hazırladığımız belgeler dosya adı verilen nesneler içinde saklanır. Bu dosyalar bilgisayarımızda harddisk adını verdiğimiz fiziksel bir aygıtta saklanır. Sürücü; Dosya ve klasörlerin saklanabileceği fiziksel ortamlardır ve alfabede bulunan harfler ile temsil edilirler. Disket sürücüler A veya B harfi ile Harddiskler ise C ve sonrasında gelen harfler ile temsil edilirler. CD-ROM DVD-ROM ve Tape Backup üniteleri  vb. diğer aygıtlar ise Harddiskten sonra gelen harfler ile temsil edilirler.

Klasör; Sürücüler içerisinde bulunan dosyaları gruplamak amacı ile kullanılan program gruplarıdır. Klasörler sayesinde aradığımız herhangibir dosyayı bulmamız kolaylaşır. Klasörler tıpkı bir kütüphanede kitapların konularına göre gruplandırılmalarına benzer.

Örneğin bilgisayarımızda hazırladığımız belgeler, hesap tabloları, sunular vb. “C” sürücüsünde bulunan “Belgelerim”  adlı klasörde gruplanmışlardır. Windows’a ait dosyalar “C” sürücüsünde bulunan “Windows”  adlı klasörde gruplanmışlardır.

Dosya; Bilgisayarda bulunan bütün bilgiler dosyalarda saklanır. Bir oyun oynayacaksak onun için gerekli dosyalar, ekran görüntüleri, sesler dosyalarda saklanır. Kullandığımız bir muhasebe programında girdiğimiz faturalar, çekler, senetler ilgili dosyalara kaydedilir. Yazdığımız belgeler, hesap tabloları, sunular vb. kaydettiğimizde Windows belirlediğimiz isimde bir dosya oluşturur. Bu sayede yaptığımız çalışmaları istediğimiz herhangi bir zamanda açıp okuyabilir gerekli güncellemeleri yapabiliriz. Bilgisayarda bulunan bütün dosyalar “Dosya Adı.Uzantı” şeklinde saklanır. Dosya adı, o dosyanın yaptığı işe göre verilmiş mantıksal bir isimdir ve toplam 255 karakter uzunluğunda olabilir, uzantı ise o dosyanın türüne göre hazırlandığı programa göre bilgisayar tarafından daha önceden belirlenmiş bir isim olabilir ve genelde 3 harf uzunluğundadır. Uzantılar sayesinde o dosyanın hangi programda hazırlandığını ve hangi programlarla açılabileceğini anlayabiliriz. Aşağıda belli birkaç dosya uzantı örneği bulunmaktadır; 

Uzantı  Açıklama   

Exe  Uygulama dosyaları

Bat   Toplu iş kütükleri

Txt  Metin dosyaları

Bmp  Resim dosyaları

Jpg  Resim dosyaları

Gif  Resim dosyaları

Doc  Microsoft Word dosyaları

Xls  Microsoft Excel dosyaları 

Uzantı  Açıklama   

Ppt  Microsoft Powerpoint dosyaları

Mdb  Microsoft Access dosyaları

Zip  Sıkıştırılmış dosyalar

Mp3  Ses dosyaları

Wav  Ses dosyaları

Mid  Ses dosyaları

Mpg  Film dosyaları

Avi  Film dosyaları

 

     Dosyalar bilgisayarımızda içlerindeki bilgilere göre belirli bir alan kaplarlar. Her bir karakterin bilgisayarda kapladığı alana 1 byte denir ve buna göre ölçü birimleri aşağıdaki gibidir. 

1024 Byte = 1 Kilobyte (Kb)

1024 Kilobyte = 1 Megabyte (Mb)

1024 Megabyte = 1 Gigabyte (Gb)

1024 Gigabyte = 1 Terabyte (Tb)

 
Windows Gezgininin Kullanılması

     Windows Gezgini, Windows işletim sisteminin dosya ve klasörleri yönetebilmemiz için bize sunduğu bir araçtır. Başlat-Programlar-Windows Gezgini menüsü ile çalıştırılabileceği gibi Başlat-Çalıştır penceresine Explorer.exe yazarakda çalıştırılabilir. Gelen pencerede sağ ve sol tarafta iki liste bulunur. Listenin sol tarafında biligisayarımızda bulunanları hiyerarşik bir şekilde görebilirsiniz. Listenin en başında Masaüstü bulunur ve masaüstünde bulunan simgeler hiyerarşik bir liste ile sıralanmıştır. Listenin sağ tarafında ise sol tarafta seçili olan bir öğenin içeriğini görebilirsiniz.

Bilgisayarım simgesi ile bilgisayarınızda bulunan sürücü, klasör ve dosyalara erişeblirsiniz.

Ağ Komşularım simgesi ağa bağlı olan bilgisayarlara ve yazıcılara erişeblirsiniz.

Geri Dönüşüm Kutusu simgesi ile silinmiş öğelere erişeblirsiniz.